Thi trường xuất khẩu lao động hiện nay được xem là lĩnh vực kinh doanh sáng sủa cho nhiều doanh nghiệp. Ngoài một số thị trường cao cấp như xuất khẩu lao động Nhật bản, Bộ LĐ-TB&XH dự kiến sẽ mở thêm một số thị trường mới, hứa hẹn nhiều hấp dẫn.
Thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản với chương trình Thực tập sinh kỹ năng Nhật bản, để chuẩn bị cho Olympic 2020 (tổ chức tại Nhật Bản), thời gian tới, chắc chắn nước này sẽ gia tăng tiếp nhận lao động Việt Nam (nhất là lao động ngành xây dựng và cơ khí). Hiện, chi phí đi làm nghề xây dựng, cơ khí không quá 3.700 USD. Ngoài ra, Nhật Bản có nhu cầu lớn tuyển Thực tập sinh sang làm việc trong ngành nông nghiệp.
Ông Nguyễn Lương Trào, Chủ tịch Hiệp hội xuất khẩu lao động Việt Nam cho biết, năm 2013, thị trường Đài Loan tiếp nhận tới 46 nghìn lao động. Đây là mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Trong thời gian tới, đây vẫn là thị trường có lực hút với người lao động. “Tôi cho rằng, xuất khẩu lao động Nhật Bản, Đài Loan, , Hàn Quốc vẫn là thị trường tốt nhất cho lao động Việt Nam lúc này”, ông Trào nói.
Theo ông Trào, lương cơ bản ba thị trường (Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc) lần lượt từ 700 đến hơn 1.000 USD (chưa kể làm thêm giờ) rất lý tưởng với người lao động Việt Nam. “Ngoài Đài Loan và Nhật Bản, nếu ta làm tốt nhiệm vụ giảm tỷ lệ bỏ trốn, ngay trong năm, có thể đưa được 10.000-15.000 lao động sang Hàn Quốc làm việc”, ông Trào nói.
Đừng quên thị trường nhỏ
Ông Phạm Đức An, Giám đốc Trung tâm Hợp tác Nhân lực Quốc tế Tranconsin (Bộ GTVT) cho biết, việc đi được xuất khẩu lao động sang Nhật Bản, Đài Loan là tốt. Tuy nhiên, người lao động cũng nên “liệu cơm gắp mắm”. Lý do, theo ông An, để đi được hai thị trường này, chi phí người lao động bỏ ra cao hơn so với một số thị trường dễ tính, phù hợp với số đông lao động Việt Nam như Ả rập Xê út, Malaysia.
Ông An cũng cho biết, một thời gian dài người lao động bỏ quên những thị trường dễ tính, chi phí thấp, thu nhập cũng không đến nỗi. “Với chi phí khoảng 650 USD, người xuất khẩu lao động khi sang Ả rập Xê út làm việc, nhận lương bình quân 7 triệu đồng/tháng là ổn. Nước này lại có nhu cầu tiếp nhận lớn, lao động được chủ sử dụng bố trí ăn, ở, đi lại”, ông An nói.
Theo ông An, với thị trường Malaysia cũng vậy, hiện có nhiều đơn hàng tốt (chi phí thấp hoặc không cần chi phí, lương cao), nhưng vẫn không thu hút được lao động.
“Năm qua, đơn vị chúng tôi đưa được 200 lao động sang Ả rập Xê út và Malaysia. Điều này chứng tỏ, số đông lao động vẫn muốn ra nước ngoài làm việc ở những thị trường phổ thông. Vấn đề là cách thức tuyên truyền sao cho người xuất khẩu lao động hiểu được khả năng của mình tham gia được thị trường nào”, ông An nói.
Ông Nguyễn Lương Trào cho rằng, thị trường Malaysia cho thu nhập tốt nên thu hút nhiều lao động. “Một thời gian dài thị trường này có nhiều vấn đề nên người xuất khẩu lao động không dám đi. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp thông qua hình thức nhờ người xuất khẩu lao động trực tiếp tham gia tuyên truyền nên thu hút thêm nhiều lao động cùng quê xuất ngoại”, ông Trào nói.
Sức hút lương ngàn đô từ Angola
Ông Lê Xuân Luyện, Tổng giám đốc Cty Cổ phần Xây dựng, dịch vụ và hợp tác lao động - Oleco (Bộ NN&PTNT) cho biết: Vừa được Cục quản lý Lao động Ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) cho phép thí điểm đưa lao động làm nghề xây dựng sang Angola (châu Phi).
“Cục quản lý Lao động Ngoài nước vừa duyệt cho công ty đưa 50 lao động sang Angola làm việc. Đây là thị trường tốt, thu nhập cao nhưng phải chọn lao động có tay nghề và sức khỏe”, ông Luyện nói.
Theo ông Luyện, nếu chọn được nguồn lao động tốt, Angola sẽ là thị trường hứa hẹn đối với NLĐ Việt Nam, do nước bạn đang trong quá trình tái thiết. “Lương lao động xây dựng tập sự khoảng 700 USD/tháng. Sau hơn một năm làm việc, lương hơn 1.000 USD”, ông Luyện khẳng định.
Nhận xét về thị trường Angola, ông Nguyễn Lương Trào cho rằng, nếu Bộ LĐ-TB&XH quyết tâm mở cửa thị trường Angola, cần vừa làm vừa nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng từng vấn đề. “Thực sự, thị trường Angola có sức hút với đông đảo người xuất khẩu lao động
Việt Nam. Tuy nhiên, các đơn vị đưa lao động sang nước này cần phải bảo đảm tư cách cho NLĐ có giấy phép lao động”, ông Trào nói.
Ông Nguyễn Thanh Hòa, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết, trong năm 2014, mục tiêu sẽ đưa 87 nghìn người đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Ngoài thị trường Angola đang cho thí điểm, Bộ LĐ-TB&XH sẽ tập trung mọi giải pháp để mở cửa thêm thị trường Belarus. Ngoài ra, sẽ đẩy mạnh các hình thức hợp tác đưa lao động có trình độ, tay nghề đi làm việc ở nước ngoài như: Điều dưỡng viên sang làm việc tại Nhật Bản, CHLB Đức; tăng cường đầu bếp, thợ làm bánh sang Australia.
Năm 2013, cả nước đã đưa được 88.155 người đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Một số thị trường trọng điểm có mức tăng trưởng cao như: Đài Loan (51,86%), Nhật Bản (10,38%). Nhiều tỉnh, thành phố đưa được hàng ngàn lao động xuất ngoại như: Nghệ An (11.000), Thanh Hóa (8.000), Hà Tĩnh (5.300), Bắc Giang (3.800)...
Ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Cục trưởng Cục Quản lý Lao động ngoài nước (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, năm 2013, Đài Loan là thị trường dẫn đầu khi tiếp nhận tới hơn 40.000 lao động Việt Nam, trong khi cả nước có gần 89.000 người đi làm việc ở nước ngoài.
Đạt được kết quả trên, một phần là do năm 2013, Đài Loan dừng tiếp nhận lao động Philippines, nên cơ hội dành cho lao động Việt Nam nhiều hơn.
Bên cạnh đó, đây là thị trường khá dễ tính khi tuyển chọn lao động, chi phí xuất cảnh cũng không quá cao, khoảng 3.800-4.500 USD, phù hợp với điều kiện của đa số lao động Việt Nam, trong khi mức lương tuy không cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, nhưng cũng ở mức tương đối khoảng 500-700 USD/tháng, chưa kể tiền làm thêm.
Ngoài ra, theo tin từ Ban Quản lý lao động Việt Nam tại Đài Loan, việc chính quyền Đài Loan điều chỉnh chính sách, mở rộng ngành nghề và hạn ngạch tuyển lao động nhà máy, cho phép các nhà đầu tư mới tăng 5-10% nhu cầu tuyển dụng lao động nước ngoài, sẽ làm tăng nhu cầu tiếp nhận lao động Việt Nam ở thị trường Đài Loan trong năm tới. Chưa kể việc trong năm nay, Đài Loan có thể mở lại việc tuyển dụng lao động làm nghề giúp việc gia đình đối với Việt Nam.
“Với quan điểm tiếp tục giữ Đài Loan là thị trường trọng điểm, chúng tôi quyết tâm sẽ đưa được khoảng 45.000-50.000 lao động sang Đài Loan làm việc trên tổng số chỉ tiêu xuất khẩu khoảng 90.000 lao động của cả năm 2014”, ông Quỳnh khẳng định.
Để hiện thực hóa chỉ tiêu trên, theo Phó cục trưởng Cục Quản lý Lao động ngoài nước Đào Công Hải, ngay từ cuối năm, Cục đã ban hành các chính sách nhằm chấn chỉnh thị trường, cũng như tạo điều kiện tốt hơn cho các doanh nghiệp trong việc tạo nguồn lao động. Dù tỷ lệ bỏ trốn của lao động Việt Nam tại Đài Loan không cao như tại Hàn Quốc, nhưng cũng chiếm khoảng 10% số lao động hết hạn hợp đồng.
Các doanh nghiệp xuất khẩu lao động cũng mở nhiều chi nhánh, cơ sở, nhưng quản lý lỏng lẻo, dẫn tới tiêu cực, lộn xộn. Tiền chi phí xuất cảnh của người lao động cũng bị đội lên, cao hơn nhiều so với quy định (tối đa 4.500 USD/người đối với lao động làm việc ở nhà máy và tối đa 3.800 USD/người với nghề hộ lý, chăm sóc người bệnh).
“Gánh nặng chi phí là một phần nguyên nhân chủ yếu khiến nhiều lao động bỏ trốn. Nếu không siết lại, tỷ lệ bỏ trốn sẽ ngày càng tăng và bài học về việc đối tác đóng cửa thị trường như đối với Hàn Quốc có thể lặp lại”, ông Hải nói. Vì vậy, Cục đã mở chiến dịch chấn chỉnh hoạt động của doanh nghiệp xuất khẩu lao động sang Đài Loan, qua đó phát hiện sai phạm của gần 20 doanh nghiệp (Vinamotor, Petromanning, Vihatico, Letco, Vinatex-LC, Vivaso, Vietcom Human…) với các lỗi phổ biến, như thu phí cao hơn quy định, không bảo đảm điều kiện ăn, ở cho lao động theo hợp đồng.
Ngoài các mức xử phạt tối đa 180-200 triệu đồng, Cục sẽ không không cho phép tuyển chọn lao động và thẩm định hợp đồng đối với các doanh nghiệp sai phạm, nhằm tăng tính răn đe. Bộ lao động – Thương binh và Xã hội cũng vừa ban hành văn bản yêu cầu, từ ngày 1/2/2014, các doanh nghiệp phải giảm chi phí xuất cảnh đối với lao động làm việc trong các nhà máy với hợp đồng 3 năm xuống còn tối đa 4.000 USD/người và tối đa 3.300 USD/người đối với nghề hộ lý, chăm sóc người già. Văn bản này cũng cho phép doanh nghiệp được thỏa thuận ký quỹ chống trốn với người lao động, nhưng không quá 1.000 USD/ người, nếu thu thêm sẽ bị xử lý nghiêm.
“Hiện có khoảng 50% trong tổng số 45 doanh nghiệp được phép cung ứng lao động sang Đài Loan hoạt động khá nghiêm túc và hiệu quả. Để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp này, năm 2014, Cục cũng sẽ cho phép các doanh nghiệp nói trên được liên kết với các doanh nghiệp không có chức năng đưa người sang Đài Loan để mở rộng tạo nguồn, cung ứng lao động đáp ứng đơn hàng của phía bạn”, ông Nguyễn Xuân Tạo, Trưởng phòng Đài Loan và châu Mỹ (Cục Quản lý lao động ngoài nước) cho biết thêm.
Ngoài Đài Loan, theo ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, năm nay, Cục cũng sẽ tập trung vào thị trường Nhật Bản (dự kiến tiếp nhận hơn 10.000 người) và Hàn Quốc (khoảng 12.000 người) khi năm ngoái thị trường Xuất khẩu lao động Nhật Bản cũng đạt mức kỷ lục khi tiếp nhận 10.000 lao động Việt Nam và Hàn Quốc cũng vừa tạm nối lại chương trình hợp tác lao động phái cử với Việt Nam. Các thị trường khu vực Trung Đông cũng có dấu hiệu phục hồi trở lại, dù năm 2013 chưa tăng mạnh số lượng lao động Việt Nam, nhưng đã có dấu hiệu khả quan hơn đối với lao động xây dựng và dịch vụ sang UAE, Qatar…
Saudi Arabia cũng vừa công bố kế hoạch mở rộng nguồn tuyển dụng nhân lực bằng cách nhập khẩu lao động từ 9 quốc gia mới để đáp ứng nhu cầu của thị trường việc làm trong nước, trong đó có Việt Nam. Hai bên cũng đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác lao động. Phía Saudi Arabia cũng cho biết một tin khá vui, đó là tất cả các hợp đồng giữa chủ thuê lao động và lao động nước ngoài đều sẽ được bảo hiểm đầy đủ, trong đó bao gồm cả các khoản bồi thường cho người lao động trong trường hợp bệnh tật hoặc qua đời, hay đối với người chủ khi công nhân bỏ trốn.
“Vì vậy, chúng tôi cũng sẽ tập trung khai thông lại thị trường truyền thống ở các quốc gia Trung Đông trong năm nay”, ông Quỳnh nói.
Theo xuatkhaulaodongnhat