Thu nhập của người lao động phân hóa mạnh, chênh nhau cả trăm lần

Phát biểu tại sự kiện diễn đàn, ông Lê Hồng Phúc, Chủ tịch VNHR, pháp luật lao động là chủ đề mà các quản lý nhân sự tại các doanh nghiệp rất quan tâm, đã bàn thảo nhiều lần tại các diễn đàn trước đây.

Tại diễn đàn năm 2025, ngoài vấn đề pháp lý, các chuyên gia mở rộng bàn thảo nhiều vấn đề khác như xu hướng quản trị, nhân sự trong doanh nghiệp, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), những thay đổi quan trọng về chính sách lao động…

Trình bày tại diễn đàn, tiến sĩ Nguyễn Hoàng Hà, Chuyên gia luật lao động Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam, chia sẻ bức tranh sáng sủa của thị trường lao động trong nước với các chỉ số kinh tế tăng trưởng, nguồn lao động dồi dào…

Tuy nhiên, ông cũng nhắc đến nhiều khó khăn như chiến tranh và căng thẳng địa chính trị tác động nhiều đến chuỗi cung ứng, giá nhiên vật liệu; tác động tiêu cực đến kinh tế và thị trường lao động do chính sách tăng thuế của Tổng thống Mỹ…

Theo TS Hoàng Hà, nếu chính sách tăng thuế của Mỹ thực thi, xuất khẩu sang Mỹ khó khăn thì thị trường lao động các ngành như dệt may, điện tử có thể giảm mạnh, tác động tiêu cực đến hàng trăm ngàn lao động. Do đó, các doanh nghiệp cần có kế hoạch dự phòng trước rủi ro có thể xảy ra.

Đó là vấn đề trước mắt. Còn xu hướng tương lai, ông dự báo một số ngành có cơ hội phát triển mạnh như: Công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI), logistics và chuỗi cung ứng, năng lượng tái tạo, ngành điện và tiện ích…

Từ xu hướng trên, cơ cấu lao động sắp tới sẽ biến động theo hướng các ngành nông, lâm, ngư nghiệp có thể giảm mạnh; ngành công nghiệp và xây dựng sẽ tăng cao; đặc biệt là nhu cầu tăng mạnh ở các ngành công nghệ cao, lao động có kỹ năng cao.

Ông lấy ví dụ, nhu cầu nhân lực ngành AI luôn giữ mức tăng trưởng việc làm trên 74% suốt 4 năm qua cho thấy rất rõ xu hướng này.

Tuy nhiên, thực tế là thị trường lao động Việt Nam có số lao động phi chính thức quá cao, chiếm đến 64,3% tổng nguồn lao động. Do họ nằm ngoài tác động của pháp luật lao động nên ảnh hưởng rất lớn đến tính ổn định của thị trường.

Về chuyên môn, chỉ có 28,8% lao động có bằng cấp và chứng chỉ. Như vậy, tỷ lệ lao động không có chứng chỉ và bằng cấp quá cao, trái ngược với xu hướng cần nhiều lao động có kỹ năng cao của thị trường.

TS Nguyễn Hoàng Hà nhận định: “Bức tranh thị trường lao động như trên là khá ảm đạm, đáng báo động”.

Một thách thức khác với thị trường lao động Việt Nam hiện nay là sự phân hóa thu nhập lớn trong các ngành nghề.

TS Hoàng Hà dẫn thống kê của một đơn vị nghiên cứu thị trường cho thấy tình trạng phân hóa thu nhập giữa các ngành nghề đang ngày càng rõ nét.

Cụ thể, quản lý cấp cao ngành Tài chính - Ngân hàng có thể đạt mức lương từ 8.000-15.000 USD/tháng (khoảng 200-400 triệu đồng/tháng).

Nhân viên bình thường ở các ngành công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo có mức lương từ 20-35 triệu đồng/tháng.

Trong khi đó, lao động phổ thông tại thành phố lớn như Hà Nội, thu nhập chỉ ở mức 5-8 triệu đồng/tháng.

Theo ông, sự chênh lệch lớn về thu nhập giữa các ngành cho thấy thị trường lao động đang chịu tác động mạnh mẽ từ tốc độ phát triển công nghệ, nhu cầu lao động có kỹ năng cao dẫn đến mức lương của nhóm ngành công nghệ, nhóm lao động có kỹ năng cao tăng nhanh. Trong khi đó, lao động phổ thông lại tăng chậm và mức lương rất thấp.

TS Nguyễn Hoàng Hà cũng đánh giá lộ trình tăng lương tối thiểu hiện nay của Việt Nam cũng chưa theo kịp lạm phát. Hiện tại, mức tăng lương tối thiểu trung bình là 3,3%/năm, trong khi lạm phát dao động từ 3,5% - 4,5%.

Với sự phân hóa mạnh và lương tối thiểu tăng chậm như hiện nay, TS Hoàng Hà cho rằng: “Những ngành thâm dụng lao động như dệt may sẽ càng khó khăn hơn, mức lương không đủ sống”.
Nguồn: nld.com.vn