Ngày 1/4/2014, tại trụ sở Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Hòa đã có buổi làm việc với các doanh nghiệp xuất khẩu lao động để bàn về giải pháp phát triển thị trường lao động ở khu vực trung đông, trong đó có Ả rập Xê út.
Việt Nam bắt đầu đưa lao động sang làm việc tại Ả rập Xê út từ năm 2003, đến nay có khoảng 15.000 lao động đang làm việc ở nước này trong các lĩnh vực như xây dựng công trình, khai thác chế biến dầu khí, cơ khí, sản xuất nông nghiệp,… trong đó hơn 2.000 lao động giúp việc gia đình.
Với lao động giúp việc gia đình, thời gian gần đây nhu cầu của Ả rập Xê út tăng cao, cùng với thủ tục đưa và tiếp nhận lao động tương đối đơn giản, người lao động hầu như không mất phí, trong khi đó doanh nghiệp cung ứng được đối tác trả phí tuyển dụng cao. Do đó, số doanh nghiệp xuất khẩu lao động làm giúp việc gia đình có xu hướng tăng (2012 và 2013 có 10 công ty có lao động đi, 2014 có 15 công ty), thậm chí nhiều doanh nghiệp “yếu kém”, gặp khó khăn trong việc khai thác các thị trường khác, các loại hình lao động khác cũng xem việc cung ứng lao động giúp việc gia đình sang Ả rập Xê út là sự cứu cánh.
Tuy nhiên, đi cùng với gia tăng số lượng doanh nghiệp và người lao động sang Ả rập Xê út, các vụ việc phát sinh liên quan đến loại hình lao động này ngày càng nhiều và chiếm tỷ lệ chủ yếu so với lao động các ngành nghề khác. Chỉ trong 3 tháng đầu năm 2014, đã có hơn 30 vụ việc phát sinh về lao động giúp việc gia đình, chủ yếu là lao động trốn chủ, bị chủ bỏ rơi, không thích nghi với môi trường làm việc, không đảm bảo sức khỏe, thậm chí có trường hợp lao động bị thần kinh, bị điên. Một số vụ việc không được xử lý kịp thời, kéo dài gây bức xúc cho thân nhân người lao động và trong dư luận xã hội.
Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Hòa đề nghị các doanh nghiệp thẳng thắn trao đổi, chia sẻ những khó khăn, thách thức trong việc đưa lao động sang làm việc tại Ả rập Xê út. Đồng thời tìm giải pháp để khắc phục những tồn tại trong thời gian qua, để phát triển thị trường này theo hướng bền vững.
Tại buổi làm việc, ông Đào Công Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Lao động ngoài nước cho biết, do lợi nhuận từ việc đưa lao động giúp việc gia đình, thủ tục đưa đi đơn giản, nhu cầu cần lao động cấp bách của chủ sử dụng, nên nhiều doanh nghiệp buông lỏng công tác tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho người lao động; Nhiều lao động không đủ sức khỏe, chưa biết nghề giúp việc cũng được đưa sang làm việc. Người lao động không được được đào tạo đầy đủ, không thích nghi được điều kiện làm việc, nên phát sinh nhiều vụ việc.
Còn ông Trần Nguyễn Tuyên, Đại sứ Đặc mệnh Toàn quyền của Việt Nam tại Ả rập Xê út cho biết, phần lớn các doanh nghiệp không báo cáo Đại sứ quán danh sách lao động xuất cảnh và địa chỉ làm việc, do vậy, khi phát sinh vấn đề không có thông tin của Công ty sử dụng lao động và Công ty môi giới để kịp thời can thiệp. Nhiều doanh nghiệp chậm giải quyết khi có vấn đề phát sinh, có biểu hiện phó mặc cho Ban quản lý lao động và Đại sứ quán (công ty TSC, VICA…), thậm chí, có hiện tượng doanh nghiệp “xúi giục” người lao động khi có vấn đề phức tạp phát sinh bỏ về Đại sứ quán để cư trú và được giải quyết (VICA…);…
Tại buổi làm việc các doanh nghiệp cũng thẳng thắn trao đổi những khó khăn tồn tại trong việc đưa người lao động sang làm việc tại Ả rập Xê út như: khó khăn trong việc xuất nhập cảnh; quản lý lao động tại Ả rập Xê út;…Đồng thời đề nghị cơ quan quản lý nhà nước tiếp tục tạo điều kiện để các doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc đưa người lao động sang làm việc tại Ả rập Xê út.
Kết thúc buổi làm việc, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Hòa đưa ra các giải pháp để chấn chỉnh các doanh nghiệp đưa lao động sang làm việc tại Ả rập Xê út:
1. Yêu cầu các doanh nghiệp có trên 300 lao động các ngành nghề hoặc trên 100 lao động giúp việc gia đình cử cán bộ đại điện sang làm việc tại Ả rập Xê út. Các doanh nghiệp có dưới số lao động nói trên, có thể hợp tác với các doanh nghiệp trên, theo hướng 300 lao động có một cán bộ quản lý.
2. Yêu cầu các doanh nghiệp chấp hành nghiêm chỉnh chế độ báo cáo lao động xuất cảnh với cơ quan đại diện Việt Nam tại Ả rập Xê út. Trước mắt, các doanh nghiệp phải thống kê danh sách người lao động hiện đang làm việc, thông tin chủ sử dụng lao động và gửi Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng như Ban quản lý lao động Việt Nam tại Ả rập Xê út.
3. Các doanh nghiệp phải kịp thời báo cáo và phối hợp chặt chẽ với Đại sứ quán, Ban Quản lý lao động để xử lý các vụ việc phát sinh; không “xúi giục” người lao động khi có vấn đề phức tạp phát sinh bỏ về Đại sứ quán để cư trú và được giải quyết.
3. Dừng thẩm định với các công ty môi giới của Ả rập Xê út không phối hợp tốt để giải quyết các vấn đề phát sinh; các doanh nghiệp xuất khẩu lao động chậm giải quyết các vấn đề phát sinh khi Bộ, Cục đã yêu cầu, trong đó có một số công ty như INTIME, VICA, TSC…. Các doanh nghiệp vi phạm quy định về đăng ký hợp đồng, không báo cáo danh sách lao động, không phối hợp với Đại sứ quán xử lý vụ việc,… sẽ bị xử phạt nghiêm theo quy định.
4. Các doanh nghiệp phải trực tiếp tuyển chọn lao động đúng đối tượng, đảm bảo sức khỏe và đào tạo, bồi dưỡng kiến thức cho người lao động đầy đủ trước khi đưa sang làm việc tại Ả rập Xê út; Doanh nghiệp không được đứng tên hợp đồng để hợp pháp hóa cho các cá nhân, môi giới làm visa tại Đại sứ quán Ả rập Xê út./.
Theo Tcldxh.vn