Sau gần chục năm triển khai thực hiện, chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ngày càng khẳng định vai trò là công cụ quản trị thị trường lao động hữu hiệu, đem lại lợi ích cho các bên: người lao động, người sử dụng lao động, nhà nước, cơ sở dạy nghề và có sự chia sẻ giữa những người tham gia BHTN.
Hệ thống chính sách về BHTN đã tương đối hoàn thiện
Sau hơn 9 năm triển khai thực hiện, chính sách BHTN đã được người sử dụng lao động và người lao động đón nhận một cách tích cực, được dư luận xã hội đánh giá là một trong những chính sách sớm đi vào cuộc sống. Theo số liệu của Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB&XH), ước tính đến 30/11/2018, cả nước có 14,563 triệu người lao động tham gia BHXH, chiếm trên 30% lực lượng lao động trong độ tuổi ; số người tham gia BHTN là 12,24 triệu người: trong đó có 710.522 người được hưởng trợ cấp thất nghiệp, 1.293.371 lượt người được tư vấn, giới thiệu việc làm, 35.505 người được hỗ trợ học nghề.
Đánh giá về việc thực hiện chính sách BHTN trong thời gian vừa qua, Cục Việc làm cho biết, đến nay, hệ thống văn bản hướng dẫn BHTN đã tương đối hoàn thiện tạo điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức, thực hiện.Công tác triển khai được thực hiện đồng bộ, kịp thời và có sự phối hợp tốt giữa các ngành LĐ-TB&XH, BHXH, tài chính, nội vụ và các tổ chức đại diện cho người lao động, người sử dụng lao động...
Các trung tâm dịch vụ việc làm tổ chức tiếp nhận và giải quyết hưởng BHTN theo phương châm 3 đúng “đúng đối tượng, đúng chế độ và đúng thời hạn”, tích cực tư vấn về việc làm, học nghề với nhiều hình thức phong phú và luôn tích cực cải tiến quy trình tư vấn nên số người được tư vấn và chất lượng tư vấn ngày càng được nâng cao.
Nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động cũng ngày càng được nâng cao. Người lao động đã ý thức việc học tập, nâng cao trình độ để chuyển đổi nghề nghiệp…
Theo ông Bùi Sỹ Lợi-Phó Chủ nhiệm UB các vấn đề xã hội của Quốc hội, chính sách BHTN ngày càng phát huy được vai trò quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội, là một công cụ quản lý thị trường lao động hữu hiệu, gắn bó chặt chẽ với các chính sách việc làm, thị trường lao động chủ động, chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm, chính sách tín dụng vay vốn tạo việc làm, dịch vụ việc làm, thông tin thị trường lao động... với mục tiêu hỗ trợ người lao động bảo vệ vị trí việc làm, duy trì việc làm, phòng tránh thất nghiệp. Nếu gặp rủi ro về việc làm, chính sách BHTN có các biện pháp nhằm thay thế, bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi thất nghiệp, hỗ trợ người lao động tham gia học nghề để nâng cao trình độ kỹ năng nghề hoặc chuyển đổi nghề nghiệp; tư vấn, giới thiệu việc làm để người thất nghiệp nhanh chóng tìm được việc làm mới, đồng thời, người thất nghiệp còn được hưởng chế độ bảo hiểm y tế, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội.
“Rõ ràng, đây là chính sách rất ưu việt và trong những năm vừa qua, chính sách BHTN đã bao phủ được hầu hết người lao động không may mất việc làm.”, ông Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.
Người lao động làm thủ tục hưởng chế độ BHTN
Chuyên nghiệp hóa và nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ thực hiện chính sách BHTN.
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp, mặc dù, chính sách BHTN về cơ bản là tốt, tuy nhiên, hiện vẫn nặng về giải quyết hậu quả, tức là khi nào người lao động thất nghiệp thì chúng ta hỗ trợ trợ cấp thất nghiệp, hỗ trợ đào tạo để họ có thể thích ứng với công việc mới, nhưng lại nhẹ về phòng ngừa và giảm thiểu tình trạng thất nghiệp
“Ví dụ như các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, cơ cấu lại lực lượng lao động, bố trí lại lao động để tránh sa thải. Những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp để có thể tiếp tục sử dụng lao động thay vì cho họ thôi việc, chấm dứt hợp đồng. Những vấn đề như lao động trung niên, từ 35-40 tuổi bị sa thải chẳng hạn thì vẫn chưa có chính sách gì để hỗ trợ, trong khi rất nhiều nước đã có những chính sách như hỗ trợ doanh nghiệp và đóng giúp một phần BHXH chẳng hạn để giảm chi phí cho doanh nghiệp để họ tiếp tục sử dụng lao động”- Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp nêu ví dụ
Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cho rằng, trong năm 2019, cần rà soát, đánh giá lại, tổng kết việc thực hiện chính sách BHTN, sẵn sàng cho việc sửa đổi Luật Việc làm khi thực hiện đề án về cải cách chính sách BHXH trong đó có BHTN. Trong đó, cần xây dựng Đề án về nâng cao năng lực hoạt động của các cơ quan thực hiện chính sách BHTN.
“Chẳng hạn, vấn đề tài chính trong việc thực hiện chính sách BHTN của các Trung tâm dịch vụ việc làm cần phải làm rõ, từ việc thu thập thông tin, tư vấn, bố trí sắp xếp việc làm cho người lao động, hỗ trợ đào tạo nghề… Tất cả các hoạt động đó thì phải lấy từ quỹ BHTN chứ không phải từ ngân sách nhà nước. Tất nhiên, có một bộ phận mới tham gia vào thị trường lao động, chưa hề tham gia BHTN thì mới dùng một phần ngân sách nhà nước. Đội ngũ cán bộ hiện nay tại các Trung tâm dịch vụ việc làm cũng có những bất cập, chính vì vậy, chuyên nghiệp hóa và nâng cao trình độ chuyên môn, chất lượng làm việc của cán bộ Trung tâm dịch vụ việc làm cũng là một nội dung mà Đề án này cần phải giải quyết. Vì thế, năm 2019, một mặt cần rà soát sửa đổi Luật Việc làm, mặt khác cũng phải nâng cao năng lực và chất lượng hoạt động của những người tổ chức thực hiện chính sách mà nòng cốt là bộ phận bảo hiểm thất nghiệp của Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các Trung tâm dịch vụ việc làm nơi trực tiếp thực hiện chính sách BHTN, các cơ chế tài chính, công tác cán bộ cần phải giải quyết rất rõ ràng…”- Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp nhấn mạnh.
DIỆU NGỌC
Nguồn: baodansinh.com.vn