Để tránh tình trạng người lao động (NLĐ) trục lợi từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), pháp luật hiện hành quy định trong một số trường hợp, NLĐ sẽ bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN).
Theo quy định tại điều 21 Nghị định 28/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung bởi khoản 9, điều 1 Nghị định 61/2020/NĐ-CP, NLĐ bị chấm dứt hưởng TCTN khi thuộc một trong các trường hợp: Hết thời hạn hưởng TCTN theo quyết định. Có việc làm: Đã giao kết hợp đồng làm việc (HĐLV), hợp đồng lao động (HĐLĐ) theo mùa vụ hoặc theo công việc nhất định có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.
Ngày có việc làm là ngày HĐLV, HĐLĐ có hiệu lực (quy định mới); Có quyết định tuyển dụng hoặc bổ nhiệm với những trường hợp không thuộc đối tượng giao kết HĐLĐ hoặc HĐLV.
Ngày có việc làm là được tuyển dụng hoặc bổ nhiệm ghi trong quyết định; Có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh với NLĐ là chủ hộ kinh doanh hoặc có giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (DN) với NLĐ là chủ DN.
Người lao động làm thủ tục tại BHXH TP HCM. Ảnh: Hoàng Triều
Ngày có việc làm là ngày thông báo với trung tâm dịch vụ việc làm về việc hộ kinh doanh hoặc DN bắt đầu hoạt động (quy định mới); NLĐ thông báo đã có việc làm cho trung tâm dịch vụ việc làm. Ngày có việc làm là ngày ghi trong thông báo có việc làm của NLĐ.
Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an: Ngày thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an là ngày NLĐ nhập ngũ.
Hưởng lương hưu hàng tháng: Ngày nghỉ hưu là ngày đầu tiên tính hưởng lương hưu được ghi trong quyết định hưởng lương hưu hàng tháng. Sau 2 lần NLĐ từ chối việc làm do trung tâm dịch vụ việc làm nơi đang hưởng TCTN giới thiệu mà không có lý do chính đáng.
Trường hợp được xác định là không có lý do chính đáng bao gồm: Việc làm phù hợp với ngành nghề, trình độ đã được đào tạo; Việc làm mà NLĐ đó đã từng làm được ghi trong phiếu tư vấn, giới thiệu việc làm nhưng không đến tham gia dự tuyển lao động; NLĐ đã tham gia dự tuyển theo giới thiệu của trung tâm dịch vụ việc làm và được người sử dụng lao động tuyển dụng nhưng không nhận việc, trừ trường hợp việc đó không đúng như thông báo tuyển lao động (quy định mới).
Trong thời gian hưởng TCTN, 3 tháng liên tục không thông báo hàng tháng về việc tìm kiếm việc làm với trung tâm dịch vụ việc làm. Ra nước ngoài định cư, đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng: Ngày ra nước ngoài định cư, đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng là ngày người lao động xuất cảnh.
Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên: Ngày đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên là ngày nhập học được ghi trong giấy báo nhập học (quy định mới).
Bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm pháp luật BHTN: Ngày bị xử phạt là ngày NLĐ bị xử phạt theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; Chết, ngày xác định NLĐ chết là ngày ghi trong giấy chứng tử.
Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cai nghiện bắt buộc: Ngày chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cai nghiện bắt buộc là ngày bắt đầu thực hiện biện pháp xử lý hành chính được ghi trong quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Bị tòa án tuyên bố mất tích: Ngày NLĐ mất tích được xác định trong quyết định của tòa án.
Bị tạm giam, phạt tù: Ngày bị tạm giam, phạt tù là ngày bắt đầu thực hiện quyết định tạm giam, chấp hành hình phạt tù của cơ quan có thẩm quyền.
Những quyền lợi này không phải NLĐ nào cũng được hưởng. Bởi theo khoản 9, điều 1 Nghị định 61/2020/NĐ-CP: Nếu NLĐ bị chấm dứt hưởng TCTN thuộc các trường hợp: Có việc làm; Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an; Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên; Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cai nghiện bắt buộc; Bị tòa án tuyên bố mất tích; Bị tạm giam, phạt tù
Thì thời gian đóng BHTN tương ứng với thời gian còn lại mà chưa nhận TCTN được bảo lưu làm căn cứ để tính thời gian hưởng TCTN cho lần hưởng tiếp theo khi đủ điều kiện hưởng TCTN, trừ trường hợp NLĐ có việc làm, thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an, đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên mà không thông báo với trung tâm dịch vụ việc làm.