Theo thống kê của nhiều địa phương, 10 tháng đầu năm 2011, lượng người đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tại Trung tâm Giới thiệu việc làm tăng đột biến; cá biệt như ở Hà Nội, chỉ trong tháng 10, số người được duyệt hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp đã gần bằng cả năm 2010.
Đáng lo ngại là theo nhận định của các chuyên gia về LĐVL, số lượng LĐ xin đăng ký hưởng BHTN sẽ còn tăng do kinh tế khó khăn, khiến các DN phải thu hẹp, tái cơ cấu sản xuất.
Tăng do tái cơ cấu, sắp xếp lại DN
 |
| Người LĐ đến làm thủ tục BHTN tại TTGTVL Hà Nội. Ảnh: L.T.H |
Theo Trung tâm Giới thiệu việc làm (GTVL) Hà Nội, 10 tháng năm 2011, tổng số người xin trợ cấp thất nghiệp là hơn 16.000 người, gấp hơn 5 lần so với năm 2010 (3.000 người); trong đó riêng tháng 10, trung tâm đã duyệt hồ sơ xin hưởng trợ cấp thất nghiệp của 2.300 người, gần bằng cả năm 2010.
Theo lãnh đạo trung tâm, nhiều DN phải thu hẹp sản xuất vì suy giảm kinh tế hoặc tái cơ cấu kinh doanh khiến số người đăng ký hưởng BHTN tăng mạnh, đặc biệt dịp cuối năm. Không chỉ có những cá nhân đơn lẻ mà nhiều nhóm đông LĐ đã từng làm việc cùng Cty đến đăng ký xin hưởng trợ cấp thất nghiệp. Cụ thể, có những nhóm LĐ từ 50-100 người từng là công nhân của Cty Bóng đèn phích nước Rạng Đông, Cty may Hạ Đình, Cty Thiết bị điện...
Không chỉ tập trung ở các thành phố lớn có đông DN, lượng người đăng ký hưởng BHTN tại các tỉnh cũng tăng đột biến. Tại Đắc Lắc, theo báo cáo của Sở LĐTBXH tỉnh, trong 10.2011, có 2.026 người đến đăng ký và nộp hồ sơ hưởng BHTN - tăng 1,79 lần so với 10 tháng năm 2010 (1.133 người).
Người thất nghiệp chủ yếu là CN, LĐPT, trình độ thấp, phần lớn làm việc tại các Cty, DN nhà nước thuộc các ngành nông, lâm nghiệp. Nguyên nhân chính khiến họ bị mất việc làm, theo lãnh đạo Trung tâm GTVL Đắc Lắc là do quá trình cơ cấu sắp xếp lại DN, giải thể DN theo chủ trương của Nhà nước...
Chủ động nghỉ vì quá khó khăn
Ngoài lý do bất khả kháng, LĐ buộc phải nghỉ vì DN cắt giảm nhân sự, nhiều LĐ phải chủ động xin nghỉ, tạm thời xin hưởng chế độ BHTN vì kinh tế quá khó khăn. Theo thống kê của Sở LĐTBXH tỉnh Đắc Lắc, số người thất nghiệp chuyển từ địa phương khác về để làm thủ tục hưởng BHTN tại tỉnh 10 tháng tăng mạnh, cụ thể là 559 người - tăng gấp 3 lần so với 10 tháng năm 2010 (183 người).
Phần lớn số LĐ này làm việc trong các ngành may công nghiệp, sản xuất giày da, chế biến gỗ... ở các thành phố lớn như: TP.Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai. Họ đã chủ động xin chấm dứt hợp đồng theo nguyện vọng, về quê, gia đình khó khăn... chứ không phải do DN sa thải.
Trước lượng người xin đăng ký hưởng BHTN tăng cao, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã cảnh báo VN về hiện tượng người LĐ chủ động chấm dứt hợp đồng lao động để được hưởng trợ cấp BHTN một lần.
Thực tế, đã xuất hiện trường hợp lạm dụng chính sách BHTN, như: LĐ đủ điều kiện đóng BHTN (từ 12 tháng trở lên) sẽ thôi việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp một lần và đi tìm việc làm mới và có cả trường hợp thỏa thuận với DN chấm dứt hợp đồng lao động để hưởng trợ cấp thất nghiệp.
ILO lo ngại số người đăng ký hưởng BHTN sẽ còn tăng khi từ năm 2012, thời gian hưởng BHTN sẽ tăng lên tối đa là 6 tháng cho những trường hợp đã đóng từ 36-71 tháng.
Vì vậy, theo khuyến cáo của ILO, Việt Nam nên bỏ quy định cho phép hưởng trợ cấp 1 lần vì nó có thể tăng thêm động cơ chủ động thôi việc để nhận trợ cấp 1 lần sau đó vẫn đi làm
Nguồn laodong.com.vn